Sách dành cho độc giả muốn tìm hiểu về lịch sử Việt Nam

Hiểu lịch sử chính là hiểu cội nguồn của dân tộc. Từ buổi sơ khai dựng nước, qua những triều đại vàng son, đến các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm oanh liệt, lịch sử Việt Nam đã hun đúc nên bản lĩnh và tâm hồn người Việt. Đã là người Việt, chúng ta càng cần biết rõ sử Việt – để tự hào về quá khứ, trân trọng hiện tại và vững tin vào tương lai. Và đề tài sách lịch sử Việt Nam chính là cánh cửa dẫn ta bước vào hành trình ấy.

“Dân ta phải biết sử ta” - Tầm quan trọng của hiểu lịch sử

“Dân ta phải biết sử ta - cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam” – lời nhắc nhở giản dị nhưng đầy sức nặng của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ dành cho thế hệ hôm qua, mà còn vang vọng đến hôm nay và mai sau. Lịch sử không phải là những con số khô khan hay những mốc sự kiện xa lạ, mà là ký ức tập thể, là bản đồ chỉ đường giúp ta hiểu mình là ai và vì sao đất nước này có thể đứng vững sau bao nhiêu sóng gió.

Từ những trang sử bi tráng về hơn một nghìn năm Bắc thuộc, những cuộc kháng chiến vệ quốc hào hùng, cho đến hành trình dựng xây đất nước trong thời kỳ đổi mới – tất cả đều là những “dấu vân tay” độc nhất vô nhị khắc sâu vào căn tính Việt Nam. Hiểu lịch sử không chỉ để biết quá khứ, mà còn để nuôi dưỡng niềm tự hào, hun đúc bản lĩnh, và tìm thấy cảm hứng đồng hành cùng tương lai.

Sách hay dành cho những người muốn tìm hiểu về lịch sử Việt Nam

Lịch sử Việt Nam là hành trình dài với biết bao dấu mốc hào hùng, những câu chuyện vừa gần gũi vừa thiêng liêng. Nếu bạn muốn tìm hiểu và cảm nhận sâu hơn về cội nguồn dân tộc, những cuốn sách hay về lịch sử sẽ là người bạn đồng hành tuyệt vời, giúp tái hiện quá khứ bằng góc nhìn sinh động và dễ tiếp cận.

Các bộ sử lớn, trứ danh về nước ta

Nhắc đến lịch sử Việt Nam, không thể bỏ qua những bộ sử lớn đã ghi dấu ấn qua nhiều thế kỷ. Đây không chỉ là nguồn tư liệu quý giá, mà còn là niềm tự hào, giúp hậu thế hiểu rõ hơn về cội nguồn, truyền thống và những chặng đường dựng nước – giữ nước của cha ông ta.

1. Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

Trong kho tàng sử học Việt Nam, Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (1697) được xem là bộ quốc sử chính thống quan trọng bậc nhất. Tác phẩm do Sử quán triều Hậu Lê biên soạn, với sự tham gia của nhiều sử thần nổi tiếng như Ngô Sĩ Liên, Vũ Quỳnh, Phạm Công Trứ, Lê Hy, Nguyễn Quý Đức.

Bộ sách được viết bằng Hán văn, ghi chép lịch sử dân tộc từ thời Hùng Vương dựng nước cho đến triều Lê Gia Tông, trải dài suốt hơn 3.600 năm. Với dung lượng hơn 1.200 trang, bộ sách không chỉ phản ánh những mốc son oanh liệt trong công cuộc dựng nước và giữ nước, mà còn cho thấy sự biến đổi xã hội, văn hóa, phong tục qua từng giai đoạn. Đây là “bức tranh toàn cảnh” đầu tiên về tiến trình lịch sử Việt Nam, được hậu thế coi là tư liệu gốc quý giá, mang tính nền tảng cho các nghiên cứu sau này.

Việc đọc và tìm hiểu Đại Việt Sử Ký Toàn Thư giúp chúng ta có cái nhìn rõ ràng về nguồn cội, đồng thời cảm nhận được niềm tự hào và ý chí bất khuất đã nuôi dưỡng dân tộc qua hàng nghìn năm.

2. Việt Nam Sử Lược

Việt Nam Sử Lược (1920) là bước ngoặt mở ra lối viết sử hiện đại, do học giả Trần Trọng Kim biên soạn. Lần đầu tiên trình bày lịch sử Việt Nam theo hệ thống khoa học, kết hợp giữa phương pháp nghiên cứu phương Tây và tinh thần dân tộc. Không chỉ ghi lại sự kiện, Việt Nam Sử Lược còn tìm cách lý giải nguyên nhân, bối cảnh và hệ quả, giúp người đọc hiểu sâu hơn về vận mệnh đất nước.

Mặc dù được biên soạn trong giai đoạn đất nước còn chìm trong ách thuộc địa, thế nhưng sách vừa mang giá trị học thuật, vừa có sức lay động tinh thần dân tộc. Suốt hơn một thế kỷ qua, tác phẩm này vẫn giữ nguyên sức sống, trở thành cuốn nhập môn không thể thiếu cho bất cứ ai muốn tiếp cận lịch sử Việt Nam một cách bài bản, dễ hiểu mà vẫn đầy đủ.

Đọc Việt Nam Sử Lược chính là cách để kết nối giữa trí thức hôm nay với những khát vọng canh tân của thế hệ đi trước

3. Việt Nam Thời Dựng Nước

Việt Nam Thời Dựng Nước của Keith W. Taylor là một trong những công trình nghiên cứu đồ sộ nhất về giai đoạn từ thế kỷ III TCN đến thế kỷ X – thời kỳ hình thành bản sắc và ý chí độc lập của dân tộc Việt.

Khác với lối viết sử truyền thống, Taylor, một học giả người Mỹ, đã tiếp cận lịch sử Việt Nam bằng góc nhìn so sánh, kết hợp nguồn sử liệu Trung Hoa, khảo cổ học và truyền thuyết dân gian để tái hiện sinh động quá trình dựng nước và giữ nước của người Việt cổ. 

Tác phẩm không chỉ mang giá trị học thuật cao, mà còn mở ra nhiều góc nhìn mới mẻ, khách quan về mối quan hệ phức tạp giữa Việt Nam và các thế lực phương Bắc. Thông qua đó, người đọc có thể hiểu sâu hơn về căn nguyên ý thức độc lập, về sự bền bỉ của văn hóa bản địa, cũng như về sự hình thành nhà nước đầu tiên của người Việt.

Đây là một trong những cuốn sách hiếm hoi giúp độc giả hiện đại tiếp cận giai đoạn tiền độc lập của dân tộc bằng cách tiếp cận khoa học, khách quan và toàn diện.

4. Lịch sử Việt Nam từ khởi thuỷ đến năm 2000

Trong số các bộ thông sử hiện đại, Lịch sử Việt Nam từ khởi thuỷ đến năm 2000 được xem là công trình toàn diện và quy mô nhất. Bộ sách gồm 15 tập, do tập thể các giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ và các nhà nghiên cứu sử học thuộc Viện Sử học Việt Nam biên soạn.

Công trình được trao giải Vàng Sách Hay năm 2015, khẳng định giá trị học thuật lẫn tầm ảnh hưởng. Điểm nổi bật là cách sắp xếp niên đại khoa học, mạch lạc, đồng thời bổ sung nhiều kết quả nghiên cứu mới từ các ngành liên quan như khảo cổ học, dân tộc học, xã hội học.

Từ buổi đầu dựng nước, thời kỳ Bắc thuộc, các triều đại phong kiến, đến Cách mạng Tháng Tám, hai cuộc kháng chiến chống ngoại xâm và tiến trình đổi mới, bộ sách đã tái hiện đầy đủ, sâu sắc và hệ thống. Đây không chỉ là nguồn tư liệu quý giá cho giới nghiên cứu, mà còn là “tấm bản đồ thời gian” giúp độc giả hôm nay hiểu rõ hành trình gian nan nhưng oanh liệt của dân tộc.

Lịch sử Việt Nam theo từng giai đoạn, triều đại

Để hiểu rõ dòng chảy lịch sử dân tộc, việc tìm đọc những cuốn sách trình bày theo từng giai đoạn, triều đại sẽ giúp bạn có cái nhìn mạch lạc và sâu sắc hơn. Từ buổi đầu dựng nước, qua các triều đại phong kiến cho đến thời kỳ hiện đại, mỗi giai đoạn đều để lại dấu ấn riêng, góp phần tạo nên diện mạo Việt Nam ngày nay.

5. Các Triều Đại Việt Nam

Xuất bản năm 1993, Các Triều Đại Việt Nam của Quỳnh Cư và Đỗ Đức Hùng là một công trình quan trọng dành cho những ai muốn tìm hiểu tổng quan về lịch sử chính trị nước ta, hệ thống hóa tiến trình lịch sử qua từng triều đại, từ những thời kỳ hưng thịnh cho đến giai đoạn suy vong.

Không chỉ dừng lại ở việc liệt kê các sự kiện, sách còn cho thấy sự vận động, kế thừa và thay đổi trong cơ chế chính trị cũng như văn hóa xã hội. Đặc biệt, khi đặt trong bối cảnh thế kỷ 17 – 18, cuốn sách giúp độc giả hiểu rõ hơn về hai miền Đàng Ngoài – Đàng Trong, về sự phân tranh Trịnh – Nguyễn kéo dài hàng thế kỷ, cùng những ảnh hưởng lâu dài của nó đối với lịch sử Việt Nam. Đây là một tài liệu nền tảng, dễ tiếp cận, giúp người đọc củng cố kiến thức căn bản, từ đó soi chiếu sâu hơn vào từng triều đại cụ thể.

6. Sử Việt - 12 Khúc Tráng Ca

Ra mắt năm 2017, Sử Việt – 12 Khúc Tráng Ca của tác giả Dũng Phan đã tạo nên làn sóng quan tâm mới mẻ trong cộng đồng yêu sử. Với cách viết giàu cảm xúc, lôi cuốn như những câu chuyện, cuốn sách chọn lọc 12 sự kiện và nhân vật tiêu biểu trong lịch sử dân tộc để khắc họa. Mỗi chương là một “khúc tráng ca”, nơi hào khí và bi tráng đan xen, khiến người đọc không chỉ tiếp nhận thông tin mà còn thực sự rung động trước quá khứ.

Tác phẩm hướng đến việc khơi dậy tình yêu lịch sử, đặc biệt ở lớp độc giả trẻ vốn dễ bị choáng ngợp bởi những trang sử dày đặc chi tiết. Bằng ngôn ngữ hiện đại nhưng vẫn tôn trọng sự thật lịch sử, Sử Việt – 12 Khúc Tráng Ca góp phần kéo lịch sử lại gần hơn với bạn đọc hôm nay, để mỗi người thêm trân trọng xương máu và khát vọng độc lập của cha ông. 

7. Bão Táp Triều Trần

Trong dòng sách lịch sử tiểu thuyết hóa, Bão Táp Triều Trần của nhà văn Hoàng Quốc Hải là một bộ sử thi đồ sộ với hơn 3.000 trang, chia thành 6 tập. Tác phẩm tái hiện trọn vẹn giai đoạn đầy biến động của triều Trần – một trong những triều đại lẫy lừng nhất của dân tộc. Từ những cuộc kháng chiến chống Nguyên – Mông, những vị vua anh minh như Trần Thái Tông, Trần Nhân Tông, đến các tướng lĩnh kiệt xuất như Trần Hưng Đạo, Phạm Ngũ Lão… tất cả được miêu tả sinh động và giàu sức gợi.

Dù thuộc thể loại tiểu thuyết, Bão Táp Triều Trần vẫn bám sát sử liệu, giúp độc giả vừa tiếp nhận kiến thức vừa đắm mình trong không khí lịch sử. Tác phẩm đặc biệt hấp dẫn giới trẻ bởi giọng văn lôi cuốn, kịch tính như một thiên anh hùng ca. Việc đọc bộ sách này không chỉ để hiểu về triều Trần, mà còn để cảm nhận sức mạnh đoàn kết và khát vọng độc lập đã hun đúc bản lĩnh dân tộc suốt nhiều thế kỷ.

8. Lược Sử Nước Việt Bằng Tranh

Lược Sử Nước Việt Bằng Tranh (2012) của tác giả Hiếu Minh là một cuốn sách lịch sử đặc biệt phù hợp với độc giả trẻ tuổi và những người mới bắt đầu tìm hiểu. Tác phẩm tái hiện hơn 4.000 năm lịch sử Việt Nam thông qua hình ảnh minh họa sinh động, dễ nhớ, dễ tiếp thu.

Thay vì trình bày bằng những trang chữ dày đặc, sách chia nhỏ các giai đoạn theo mốc thời gian rõ ràng, kèm theo tranh vẽ giàu tính trực quan, giúp lịch sử không còn khô khan mà trở nên gần gũi, dễ tiếp cận hơn.

Đặc biệt, trong bối cảnh thế kỷ 17 – 18 nhiều biến động, hình thức “kể sử bằng tranh” như thế này mở ra con đường tiếp cận nhẹ nhàng, vừa học vừa giải trí, giúp thế hệ trẻ thêm gắn bó với lịch sử dân tộc. Đây là minh chứng cho thấy việc học sử có thể trở nên thú vị nếu được trình bày bằng phương pháp sáng tạo.

9. Việt sử kiêu hùng

Đọc sách tại link: https://waka.vn/ebook/viet-su-kieu-hung-tran-viet-quan-chu-bien-b75ZlW.html 

Bắt nguồn từ một dự án cộng đồng, Việt Sử Kiêu Hùng được biên soạn và phát triển với mục tiêu làm sống lại những trang sử hào hùng của dân tộc bằng ngôn ngữ hiện đại và hình thức đa phương tiện. Phiên bản sách tập trung tái hiện các giai đoạn lịch sử tiêu biểu, trong đó có thế kỷ 17 – 18 với nhiều biến động lớn lao.

Ngoài văn bản, tác phẩm còn liên kết với các sản phẩm truyền thông như phim hoạt hình, truyện tranh, clip minh họa… từ đó đem lại trải nghiệm toàn diện cho độc giả. Đây là nỗ lực đưa lịch sử thoát khỏi sự khô cứng truyền thống, trở nên hấp dẫn và dễ tiếp cận hơn, nhất là đối với thế hệ Gen Z và Gen Alpha. Nếu bạn muốn tìm một cách thức mới mẻ để hiểu lịch sử dân tộc, Việt Sử Kiêu Hùng chắc chắn là một điểm dừng chân đáng thử. 

Lịch sử Việt Nam giai đoạn chống Pháp

Giai đoạn chống Pháp là một trong những trang sử bi tráng nhất của dân tộc Việt Nam. Những cuốn sách viết về thời kỳ này không chỉ tái hiện khí thế đấu tranh quật cường, mà còn khắc họa rõ nét tinh thần đoàn kết và ý chí giành độc lập của nhân dân ta. Đây sẽ là nguồn tư liệu quý giúp bạn thêm tự hào và trân trọng lịch sử cha ông.

10. Lịch sử Việt Nam - Chủ tịch Hồ Chí Minh

Đọc sách tại link: https://waka.vn/sach-noi/lich-su-viet-nam-b3Xwr

Trong số những tác phẩm viết về lịch sử dân tộc, Lịch sử Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh biên soạn giữ một vị trí đặc biệt. Không chỉ đơn thuần là một bản tường thuật, đây còn là sự khái quát ngắn gọn, dễ hiểu, nhằm truyền đạt cho quần chúng nhân dân – đặc biệt là thế hệ thanh niên – niềm tin và lòng tự hào dân tộc.

Hồ Chí Minh đã chọn lọc những sự kiện tiêu biểu nhất, từ buổi dựng nước, thời kỳ Bắc thuộc, đến các triều đại độc lập và những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm. Tác phẩm toát lên tinh thần yêu nước, ý thức tự cường và khẳng định vai trò của nhân dân trong suốt chiều dài lịch sử. Với văn phong giản dị, rõ ràng, cuốn sách đã làm sống dậy quá khứ không phải để hoài niệm, mà để thức tỉnh trách nhiệm xây dựng tương lai.

11. Những chặng đường lịch sử - Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Đọc sách tại link: https://waka.vn/ebook/tom-tat-sach-nhung-chang-duong-lich-su-vo-nguyen-giap-bYRv4W.html 

Được viết bởi vị Tổng Tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam, Những chặng đường lịch sử là cuốn hồi ký và cũng là một bản “ghi chép sống” về những năm tháng kháng chiến chống thực dân Pháp. Với văn phong súc tích, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã tái hiện chân thực những giai đoạn quan trọng của cách mạng, từ Cách mạng Tháng Tám, Chiến dịch Việt Bắc 1947 đến chiến thắng Điện Biên Phủ 1954.

Cuốn sách không chỉ thuật lại sự kiện, mà còn cho thấy tư duy chiến lược, bản lĩnh lãnh đạo và niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh của nhân dân. Đọc Những chặng đường lịch sử, độc giả hiểu rõ hơn những hy sinh to lớn, đồng thời cảm nhận được tinh thần quyết chiến quyết thắng đã làm nên những trang sử chói lọi. Đây là tác phẩm không thể thiếu với bất cứ ai quan tâm đến giai đoạn chống Pháp và sự trưởng thành của Quân đội Nhân dân Việt Nam.

12. Vua Gia Long Và Người Pháp

Xuất bản năm 2017, Vua Gia Long và Người Pháp của nhà nghiên cứu Thụy Khuê là một công trình dày 671 trang, tập trung làm rõ mối quan hệ giữa triều Nguyễn buổi đầu và thực dân Pháp. Tác giả đã dày công khảo cứu từ nhiều nguồn tư liệu hiếm, gồm cả văn khố, thư tịch tôn giáo và tài liệu ngoại giao. Qua đó, cuốn sách lý giải một cách toàn diện vai trò của người Pháp trong việc giúp Nguyễn Ánh lên ngôi và lập nên vương triều Nguyễn.

Tác phẩm không chỉ phản ánh sự đan xen lợi ích chính trị, ngoại giao và quân sự, mà còn mở ra nhiều góc nhìn để hiểu vì sao sau này Việt Nam dần rơi vào vòng ảnh hưởng của Pháp. Đây là một nghiên cứu có giá trị tham khảo cao, giúp độc giả có cái nhìn khách quan hơn về giai đoạn bản lề, khi quốc gia đứng trước những lựa chọn mang tính quyết định cho vận mệnh lịch sử.

13. Tâm Lý Dân Tộc An Nam

Ra mắt năm 1904, Tâm Lý Dân Tộc An Nam là công trình của Paul Giran, một sĩ quan Pháp từng sống và làm việc ở Đông Dương. Cuốn sách phản ánh góc nhìn phương Tây về người Việt trong giai đoạn thuộc địa đầu thế kỷ XX.

Dù chứa đựng không ít định kiến của thời đại, tác phẩm vẫn có giá trị tham khảo bởi nó cho thấy cách thực dân Pháp “nhìn nhận” người An Nam để phục vụ công cuộc cai trị. Từ tính cách, tập quán, đến cách ứng xử xã hội, tác giả phân tích và lý giải theo quan điểm khoa học xã hội lúc bấy giờ. Đối với độc giả hiện đại, đây là nguồn tư liệu đặc biệt quan trọng, vừa để hiểu về chính mình qua lăng kính của kẻ xâm lược, vừa để thấy rõ hơn âm mưu “đồng hóa” tinh vi mà thực dân đã áp dụng.

14. Biên Bản Chiến Tranh 1-2-3-4.75

Biên Bản Chiến Tranh 1-2-3-4.75 (2014) là cuốn sách độc đáo của nhà báo – nhà văn Trần Mai Hạnh, ghi lại chân thực những ngày tháng lịch sử dẫn đến đại thắng mùa Xuân 1975. 

Với vai trò phóng viên chiến trường, tác giả đã trực tiếp chứng kiến và thu thập nhiều tài liệu nguyên gốc, từ đó tái hiện bằng “biên bản” chi tiết, như một nhật ký sống về chiến tranh. Cuốn sách không chỉ thuật lại diễn biến quân sự, mà còn phác họa tâm thế của những con người trong thời khắc quyết định: từ lãnh đạo, chỉ huy cho tới người lính nơi tuyến đầu.

Đây là tư liệu quý giá, kết hợp giữa sự thật lịch sử và trải nghiệm cá nhân, giúp độc giả hiểu rõ hơn về sức mạnh tổng hợp đã làm nên một trong những chiến thắng vĩ đại nhất của dân tộc. Sách là minh chứng sinh động cho câu nói “lịch sử được viết bằng máu và nước mắt”, đồng thời nhắc nhở chúng ta về giá trị của hòa bình hôm nay.

15. Xứ Đàng Trong

Xứ Đàng Trong (1999) của học giả Li Tana là một trong những công trình nghiên cứu quan trọng nhất về vùng đất miền Nam Việt Nam dưới thời các chúa Nguyễn. Cuốn sách cung cấp một cái nhìn toàn diện về sự hình thành, phát triển và biến động của Đàng Trong – vùng đất vừa là hậu phương kinh tế, vừa là tiền đồn chiến lược trong suốt nhiều thế kỷ.

Li Tana sử dụng nhiều nguồn tư liệu phương Tây và châu Á, kết hợp phân tích kinh tế, chính trị, xã hội để tái hiện một cách khoa học nhưng cũng rất sinh động. Đặc biệt, tác phẩm cho thấy vì sao sự cát cứ giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài đã tạo nên những hệ lụy lâu dài, góp phần dẫn đến việc Việt Nam suy yếu trước khi bước vào thời kỳ thực dân Pháp xâm lược.

Đọc lịch sử không chỉ là tiếp nhận kiến thức mà còn là hành trình khám phá chiều sâu văn hoá và bản lĩnh dân tộc. Vì vậy, khi chọn sách, hãy cân nhắc sở thích và trình độ để việc đọc trở nên nhẹ nhàng, hấp dẫn hơn. Đừng quên tham khảo thêm các đánh giá, giới thiệu từ Waka để có lựa chọn đúng đắn. Mỗi trang sách lịch sử sẽ mở ra một cánh cửa giúp ta hiểu quá khứ, trân trọng hiện tại và tự tin bước vào tương lai.