Hồi ký là gì? Top tác phẩm hồi ký được yêu thích nhất

Hồi ký luôn có một sức hút đặc biệt, không chỉ bởi những câu chuyện chân thực từ cuộc đời người viết mà còn bởi giá trị lịch sử và nhân văn sâu sắc mà nó mang lại. Với tính chân thực, chiều sâu cảm xúc và khả năng lưu giữ ký ức quá khứ, hồi ký đã trở thành một thể loại văn học được yêu thích trên toàn thế giới.

Ngày nay, nhu cầu tìm kiếm và đọc hồi ký ngày càng tăng, khi con người muốn khám phá những trải nghiệm sống động qua góc nhìn của người thật, việc thật. Vậy, hồi ký là gì? Hãy cùng Waka tìm hiểu và khám phá top những tác phẩm hồi ký được yêu thích nhất hiện nay.

 

Hồi ký là gì?

Hồi ký là thể loại văn học hồi tưởng, được viết với mục đích tái hiện lại những kỷ niệm, sự kiện quan trọng hoặc những bài học cuộc sống mà tác giả đã trải qua. Nó thường mang tính tự sự, kết hợp giữa sự thật và cảm xúc cá nhân.

Trong văn học, hồi ký là một kiểu văn học ghi lại những sự kiện, trải nghiệm và cảm xúc cá nhân của tác giả trong một giai đoạn cụ thể của cuộc đời họ. Đây không chỉ là lời kể chuyện, mà còn là cách để tác giả chia sẻ góc nhìn riêng về những gì đã xảy ra.

 

Phân biệt hồi ký với tự truyện và nhật ký

Hồi ký vs Tự truyện: Hồi ký tập trung vào một giai đoạn hoặc sự kiện cụ thể, trong khi tự truyện kể lại toàn bộ cuộc đời tác giả.

Hồi ký vs Nhật ký: Nhật ký là ghi chép hàng ngày, mang tính tức thời, còn hồi ký là sự nhìn lại quá khứ sau một khoảng thời gian.

 

Đặc trưng nổi bật của hồi ký

Hồi ký nổi bật bởi tính chân thực, được viết từ góc nhìn "người thật, việc thật". Tuy nhiên, do phụ thuộc vào trí nhớ của tác giả, hồi ký có thể mang tính chủ quan, đôi khi chịu ảnh hưởng bởi sự méo mó của ký ức. Điều này được bù đắp bởi văn phong sinh động và cảm xúc trực tiếp, khiến người đọc dễ dàng kết nối với câu chuyện.

 

Ai có thể viết hồi ký?

Không chỉ những người nổi tiếng như chính trị gia, nghệ sĩ hay nhà văn mới có thể viết hồi ký. Bất kỳ ai có một câu chuyện đặc biệt, từ người lính, doanh nhân, đến người bình thường, đều có thể tạo ra một tác phẩm hồi ký giá trị. Điều quan trọng là câu chuyện phải mang ý nghĩa, có khả năng truyền cảm hứng hoặc lưu giữ những giá trị lịch sử, văn hóa. Một người không cần phải nổi tiếng để viết hồi ký; giá trị của tác phẩm nằm ở sự chân thành và thông điệp mà nó truyền tải.

 

Giá trị của hồi ký trong đời sống và văn học

Giá trị lịch sử – xã hội

Hồi ký mang trong mình giá trị lịch sử – xã hội sâu sắc, dù là câu chuyện mang đậm dấu ấn cá nhân. Về mặt lịch sử, nó không chỉ bổ sung và làm sống động lịch sử chính thống bằng cách cung cấp góc nhìn chi tiết, cảm xúc từ những người trong cuộc, mà còn ghi lại những sự kiện và nhân vật ít được biết đến, góp phần bảo tồn những mảnh ghép quá khứ tưởng chừng đã phai mờ. Hơn nữa, mỗi hồi ký còn phản ánh một góc nhìn đa chiều về lịch sử, giúp người đọc thấu hiểu sự phức tạp của các sự kiện và lưu giữ những bằng chứng, thông tin chưa được công bố mà tài liệu chính thống có thể bỏ qua.

Về mặt xã hội, hồi ký có khả năng giáo dục và truyền cảm hứng mạnh mẽ, đặc biệt là những câu chuyện về sự vượt khó, nghị lực. Nó cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các thế hệ, giúp thế hệ trẻ hiểu hơn về cuộc sống và giá trị của người đi trước, từ đó gìn giữ và phát huy văn hóa. Đọc hồi ký còn giúp chúng ta thấu hiểu và đồng cảm với những trải nghiệm, cảm xúc của người khác, khuyến khích tư duy phản biện về các vấn đề xã hội. Cuối cùng, hồi ký không chỉ là ký ức cá nhân mà còn là một phần ký ức tập thể, góp phần định hình nên con người và xã hội.

 

Giá trị nhân văn, cảm xúc, truyền cảm hứng

Hồi ký cho thấy tính đa diện của con người, từ sức mạnh đến yếu đuối, giúp chúng ta hiểu rõ về nghị lực phi thường khi đối mặt nghịch cảnh. Nó tạo ra sự đồng cảm sâu sắc, giúp chúng ta kết nối và chấp nhận những khác biệt, đồng thời là nguồn bài học về đạo đức và nhân cách qua những chiêm nghiệm của người viết.

Hồi ký có khả năng khơi gợi cảm xúc mạnh mẽ qua những câu chuyện chân thực về cuộc đời. Nó truyền tải thông điệp ý nghĩa, là nguồn động lực thúc đẩy độc giả thay đổi, theo đuổi ước mơ, và có thể là nguồn an ủi, động viên cho những ai đang trải qua khó khăn.

 

Những tác phẩm hồi ký được yêu thích nhất hiện nay

Dưới đây là danh sách những cuốn sách hồi ký hay và nổi tiếng, được Waka phân loại thành các nhóm 5 tác phẩm đầu là các tác phẩm hồi ký nổi bật trên thế giới, 5 tác phẩm sau là các tác phẩm nổi bật tại Việt Nam để độc giả dễ dàng lựa chọn theo sở thích.

 

1. Nhật ký Anne Frank

"Nhật ký Anne Frank" (tên gốc: Het Achterhuis - Ngôi nhà phía sau) là một trong những cuốn hồi ký nổi tiếng và cảm động nhất thế giới, được viết bởi Annelies Marie "Anne" Frank, một cô bé người Do Thái sinh ra ở Đức. Cuốn sách ghi lại cuộc sống của Anne và gia đình cô cùng bốn người Do Thái khác trong thời gian họ lẩn trốn Đức Quốc xã ở Amsterdam (Hà Lan) từ tháng 7 năm 1942 đến tháng 8 năm 1944, trong Thế chiến II.

Trong nhật ký, Anne mô tả cuộc sống chật chội, đầy lo sợ, đồng thời thể hiện những suy nghĩ sâu sắc về tuổi mới lớn, gia đình và chiến tranh. Cuốn nhật ký đột ngột kết thúc khi nơi ẩn náu bị phát hiện. Anne qua đời trong trại tập trung. Sau chiến tranh, cha cô đã xuất bản cuốn nhật ký, biến nó thành biểu tượng mạnh mẽ tố cáo sự tàn bạo của chiến tranh và nạn diệt chủng, đồng thời là một ngọn lửa của hy vọng và tinh thần con người.

 

2. Long Walk to Freedom – Nelson Mandela

 "Long Walk to Freedom" (Con đường dài đến tự do) là cuốn hồi ký kinh điển của Nelson Mandela, biểu tượng vĩ đại của phong trào chống chủ nghĩa Apartheid và cựu Tổng thống Nam Phi.

Cuốn sách mô tả quá trình ông dấn thân vào chính trị, 27 năm tù đày với ý chí kiên cường, và hành trình đàm phán để chấm dứt phân biệt chủng tộc, cuối cùng trở thành Tổng thống da đen đầu tiên của Nam Phi. Đây là câu chuyện về cuộc đấu tranh giành tự do, bình đẳng và khả năng vượt qua mọi khó khăn vì công lý.

 

3. Becoming – Michelle Obama

"Becoming" là cuốn hồi ký bán chạy nhất của Michelle Obama, cựu Đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ. Cuốn sách là một hành trình sâu sắc và chân thực, kể về quá trình Michelle Robinson từ một cô bé ở khu South Side của Chicago trở thành người phụ nữ có ảnh hưởng toàn cầu, mang lại cái nhìn độc đáo về cuộc đời bà trước, trong và sau Nhà Trắng.

Cuốn sách là câu chuyện về quá trình Michelle Obama không ngừng khám phá và định hình bản thân mình, đối mặt với những định kiến xã hội và những thách thức cá nhân để tìm thấy tiếng nói và mục đích của riêng mình, đồng thời truyền cảm hứng cho hàng triệu người trên thế giới.

 

4. Educated – Tara Westover

Được học - Educated là cuốn sách kể về hành trình phi thường của Tara từ một tuổi thơ bị cô lập và lạc hậu ở vùng nông thôn Idaho đến việc đạt được bằng Tiến sĩ từ Đại học Cambridge. Một câu chuyện đầy đau đớn nhưng cũng tràn đầy hy vọng về sức mạnh của giáo dục và sự tự định nghĩa.

Tuổi thơ của cô trong một gia đình Mormon chống chính phủ ở Idaho, nơi cô không được đi học và phải làm việc trong bãi phế liệu. Mặc dù bị cô lập và trải qua bạo lực, Tara đã tự học và thi đỗ đại học, rồi đạt được bằng Tiến sĩ từ Cambridge. Cuốn sách là câu chuyện đầy đau đớn về việc chọn lựa giữa gia đình và giáo dục, minh chứng cho sức mạnh biến đổi của tri thức và sự tự định nghĩa bản thân.

 

5. Nhật ký Đặng Thùy Trâm

"Nhật ký Đặng Thùy Trâm" là hồi ký chiến tranh của nữ bác sĩ Đặng Thùy Trâm, viết tại chiến trường Quảng Ngãi (1968-1970).

Nội dung ghi lại cuộc sống gian khổ, thiếu thốn và sự hy sinh ác liệt trong chiến tranh. Tuy nhiên, nhật ký vẫn toát lên tinh thần bất khuất, ý chí sắt đá, lòng yêu nước cháy bỏng và những rung động rất đỗi đời thường của một cô gái trẻ. Cuốn nhật ký, được một sĩ quan Mỹ lưu giữ và trao trả, trở thành biểu tượng mạnh mẽ về lý tưởng, tinh thần chiến đấu của người Việt Nam thời chiến.

 

6. Cánh chim bất tử - Câu chuyện về người phi công huyền thoại Nguyễn Văn Bảy

"Cánh chim bất tử" là cuốn hồi ký của Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân Nguyễn Văn Bảy, một trong những phi công huyền thoại của Không quân Nhân dân Việt Nam. Được mệnh danh là "át chủ bài" với thành tích bắn hạ 7 máy bay Mỹ bằng máy bay MiG-17 kém hiện đại hơn, hồi ký này không chỉ kể về cuộc đời người phi công mà còn tái hiện chân thực không khí khốc liệt của những trận không chiến oanh liệt trong Chiến tranh Việt Nam.

Cuốn sách không chỉ là một tài liệu lịch sử quý giá về không chiến Việt Nam mà còn là câu chuyện cảm động về một người anh hùng bình dị, sống trọn đời vì lý tưởng và đất nước.

 

7. Gia đình, bạn bè và đất nước – Nguyễn Thị Bình

"Gia đình, bạn bè và đất nước" là cuốn hồi ký của bà Nguyễn Thị Bình, một nhà ngoại giao kỳ cựu của Việt Nam, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, và là người phụ nữ duy nhất đặt bút ký vào Hiệp định Paris 1973. Cuốn sách không chỉ là câu chuyện về cuộc đời bà mà còn là một phần lịch sử quan trọng, tái hiện những năm tháng sôi động của cách mạng, ngoại giao và cuộc đấu tranh vì hòa bình.

Xuyên suốt hồi ký là hình ảnh một người phụ nữ tài năng, kiên cường, bản lĩnh nhưng cũng rất đỗi đời thường, ấm áp với gia đình và bạn bè. "Gia đình, bạn bè và đất nước" không chỉ là câu chuyện cá nhân mà còn là tài liệu lịch sử giá trị về ngoại giao Việt Nam, về một giai đoạn đầy biến động của đất nước nhìn từ góc độ của một nhân chứng sống và là người kiến tạo lịch sử.

 

8. Tổng tập hồi ký Võ Nguyên Giáp

"Hồi ký Võ Nguyên Giáp" là tập hợp các tác phẩm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, một trong những nhà lãnh đạo quân sự kiệt xuất nhất thế kỷ 20, Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam. Bộ hồi ký này không chỉ kể về cuộc đời và sự nghiệp của ông mà còn là một bộ sử biên niên đồ sộ về các cuộc kháng chiến của Việt Nam, đặc biệt là cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, được nhìn từ góc độ của một người trực tiếp chỉ huy và kiến tạo lịch sử.

"Hồi ký Võ Nguyên Giáp" là một tài liệu lịch sử vô giá, cung cấp cái nhìn toàn diện và sâu sắc từ chính người trong cuộc về những năm tháng hào hùng nhưng cũng đầy hy sinh của lịch sử Việt Nam hiện đại, đồng thời thể hiện tầm vóc và tư duy quân sự kiệt xuất của Đại tướng.

 

9. Tôi là Malala – Malala Yousafzai

"Tôi là Malala" (I Am Malala: The Story of the Girl Who Stood Up for Education and Was Shot by the Taliban) là cuốn hồi ký đầy cảm hứng của Malala Yousafzai, cô gái người Pakistan, người trẻ nhất từng đoạt giải Nobel Hòa bình. Cuốn sách kể về cuộc đời phi thường của Malala, từ tuổi thơ trong thung lũng Swat dưới chế độ Taliban đến cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ vì quyền được học của trẻ em gái, đặc biệt là sau khi cô bị tấn công và suýt mất mạng.

Cuốn hồi ký không chỉ là câu chuyện cá nhân về lòng dũng cảm mà còn là lời kêu gọi mạnh mẽ về quyền được học của mọi trẻ em, đặc biệt là trẻ em gái, và là minh chứng cho sức mạnh của một tiếng nói đơn lẻ có thể thay đổi thế giới.

 

10. Ăn, Cầu Nguyện, Yêu – Elizabeth Gilbert

"Ăn, Cầu Nguyện, Yêu" (Eat, Pray, Love) là cuốn hồi ký nổi tiếng của nhà văn người Mỹ Elizabeth Gilbert. Cuốn sách kể về hành trình tìm lại bản thân và ý nghĩa cuộc sống của tác giả sau một cuộc ly hôn đau khổ và khủng hoảng cá nhân. Đây là một câu chuyện về sự khám phá bản thân, chữa lành vết thương và tìm kiếm niềm vui trong cuộc sống.

"Ăn, Cầu Nguyện, Yêu" là một câu chuyện về hành trình tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống, sự chữa lành và tái tạo bản thân sau biến cố lớn, truyền cảm hứng cho hàng triệu người đi tìm hạnh phúc và khám phá tiềm năng bên trong mình.

 

Cách chọn đọc hồi ký phù hợp với bạn

Để thưởng thức hồi ký nổi tiếng hoặc hồi ký truyền cảm hứng, bạn có thể cân nhắc:

• Chọn theo chủ đề yêu thích: Lịch sử, chiến tranh, nghệ thuật, tự phát triển bản thân hay đơn giản là những câu chuyện đời thường.
• Đọc bản tóm tắt: Trước khi bắt đầu đọc một cuốn hồi ký dày dặn, bạn nên dành chút thời gian để đọc phần giới thiệu và tóm tắt nội dung nhằm nắm bắt chủ đề chính, bối cảnh cũng như phong cách viết của tác giả. Bên cạnh đó, việc tham khảo các đánh giá và nhận xét từ độc giả khác cũng rất hữu ích để biết liệu cuốn sách có được đánh giá cao về tính chân thực, cảm xúc hay thông điệp truyền tải không. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng đó chỉ là ý kiến tham khảo – cảm nhận cá nhân của bạn mới là điều quan trọng nhất.
• Đọc bản dịch uy tín: Với sách nước ngoài, hãy chọn bản dịch chất lượng để giữ trọn ý nghĩa nguyên bản.
• Đừng ngại thử những điều mới: Đôi khi, những cuốn hồi ký bất ngờ lại là những cuốn để lại ấn tượng sâu sắc nhất. Đừng ngại mở rộng giới hạn của mình và thử đọc những câu chuyện nằm ngoài vùng an toàn. Bạn có thể khám phá ra một khía cạnh mới của bản thân hoặc tìm thấy nguồn cảm hứng từ những trải nghiệm chưa từng nghĩ đến.
• Kết hợp nghe sách nói: Nếu bận rộn, bạn có thể đọc hồi ký online hoặc nghe audiobook để tận hưởng mọi lúc, mọi nơi.

Hồi ký không chỉ là những trang sách, mà còn là cầu nối đưa bạn đến với những cuộc đời, bài học và giá trị vượt thời gian. Bạn đã đọc cuốn hồi ký nào trong danh sách trên chưa? Hãy chia sẻ cảm nhận hoặc gợi ý thêm những sách hồi ký hay với Waka nhé!