Khám phá Top 6 cuốn sách giúp bạn hiểu hơn về văn hóa truyền thống Việt Nam

 

Văn hóa Việt Nam là một kho tàng di sản phong phú, chứa đựng những giá trị lịch sử, tín ngưỡng, phong tục tập quán đặc trưng của dân tộc. Việc tìm hiểu văn hóa Việt Nam qua những trang sách không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những nét đẹp truyền thống mà còn mở rộng tầm nhìn về sự đa dạng và sâu sắc của nền văn hóa này. Trong bài viết này, Waka sẽ giới thiệu những cuốn sách về văn hóa Việt Nam không chỉ nổi bật về nội dung mà còn truyền tải được những thông điệp ý nghĩa, mang lại cho bạn những trải nghiệm văn hóa độc đáo.

 

1. Nguồn gốc văn hóa Việt Nam - Kim Định

 

Kim Định là giáo sư, nhà triết học, linh mục Việt Nam. Ông có nhiều tác phẩm nghiên cứu triết học Việt Nam (mà ông gọi là Việt Triết hay Việt Nho). Ông có công lớn trong việc xây dựng nền tảng cho triết học Việt Nam. Ngày nay, tổ chức An Vi (An Việt, nghiên cứu triết học Việt Nam) xem ông như tổ sư triết học. Kim Định để lại ít nhất 45 cuốn sách và một số đã được ấn hành. Trong số những tác phẩm được ấn hành đó nổi bật là tác phẩm “Nguồn Gốc Văn Hóa Việt Nam”. 

 

Với bất cứ một dân tộc, hay tôn giáo nào hễ đã nói tới nguồn gốc là trở thành vấn đề nghĩa là nói đến những khó khăn, những nghi ngờ, do dự, tìm kiếm rồi nhân đó nảy ra rất nhiều ý kiến, nhiều giả thuyết. Nước việt Nam tất nhiên không nằm ngoài thông lệ đó được: vì nguồn gốc thường bị chôn sâu dưới những dĩ vãng hỗn tạp: ai dám tự hào biết đích xác và biết hết cả được. Thành ra mỗi thuyết chỉ nói lên được một vài điểm nào đó. Người sau thấy có những điều thiếu sót thì lại đưa ra một thuyết mới, để cố nói lên những điều bỏ sót nọ, và đây là trường hợp Việt Nho, nó dựa trên một số sự kiện hoặc bị các thuyết trước bỏ quên hoặc để lu mờ.

 

2. Việt Nam phong tục - Phan Kế Bính

 

"Việt Nam phong tục" của tác giả Phan Kế Bính là cuốn sách về văn hóa Việt Nam thể hiện sự nghiên cứu sâu sắc, tỉ mỉ về những phong tục và tập quán lâu đời của người Việt, đã tồn tại và gìn giữ qua hàng nghìn năm. Những phong tục ấy vẫn hiện diện trong các mối quan hệ gia đình, cộng đồng làng xã và xã hội rộng lớn.

 

Với 47 mục phân thành 3 phần lớn, tác giả khéo léo phân tích, giải thích các phong tục đã trở thành lễ nghi, thói quen, quy ước, ảnh hưởng đến hành vi của từng cá nhân trong gia đình, họ hàng, làng xóm và cộng đồng. Những vấn đề văn hóa Việt Nam gần gũi như ăn mặc, kiêng khem cho đến các vấn đề lớn hơn về tôn giáo, chính trị đều được đề cập rõ ràng. Qua từng trang sách về văn hóa Việt Nam, các nếp sống, thói quen xưa cũ hiện lên một cách sinh động, gợi lên những xúc cảm trong lành, giản dị. Các lễ hội, ngày Tết, giỗ chạp, ma chay, cưới xin cũng được tái hiện, như thể đang sống dậy trước mắt người đọc, mặc dù đã gần một thế kỷ trôi qua.

 

Đọc tác phẩm này, người đọc không chỉ hiểu thêm về những phong tục của người Việt mà còn được khơi gợi, soi chiếu lại chính những giá trị văn hóa ấy. Cuốn sách tôn vinh những điều tốt đẹp, cốt cách của dân tộc cần gìn giữ, đồng thời mạnh dạn phê phán những hủ tục, quan niệm lạc hậu cản trở sự phát triển của xã hội.

 

3. Gương phong tục - Đoàn Duy Bình

 

“Gương phong tục” là một cuốn sách về văn hóa Việt Nam chất chứa tinh hoa văn hóa dân gian được kế thừa bởi tấm lòng gìn giữ của tác giả Đoàn Duy Bình - Hàn lâm điển tịch.

 

Cuốn sách này là kết quả của một quá trình dày công nghiên cứu của tác giả, được đăng tải trên Đông Dương tạp chí từ năm 1916 đến 1917, từ số 59 đến số 104. Nội dung cuốn sách được tác giả chọn lọc kỹ lưỡng, chia thành các mục rõ ràng, mỗi câu đều được minh chứng bằng các dẫn chứng cụ thể. Tác giả luôn nêu rõ nguồn gốc, sử dụng phương ngôn để chú thích, và khi cần, có những lời khen ngợi hay chỉ trích một cách sắc bén. Quan điểm của tác giả đầy tính học thuật và tinh tế. Đối với những độc giả yêu thích văn hóa dân tộc, luôn trân trọng những giá trị tinh thần cao quý của dân tộc, đây thực sự là một cuốn sách về văn hóa Việt Nam mà ai cũng nên đọc 1 lần trong đời.

 

4. Tết hoàng cung - Nguyễn Phước Hải Trung 

 

“Tết Hoàng Cung” là cuốn sách về văn hóa Việt Nam của tác giả Nguyễn Phước Hải Trung đã dày công nghiên cứu. Cuốn sách cho độc giả khám phá không gian Tết tại chốn cung đình triều Nguyễn. Cuốn sách được chia thành bốn chuyên mục chính: "Tết Hoàng Cung Huế", "Năm Dần nói chuyện với hổ trong văn hóa cung đình", "Tết & mùa xuân trong thơ vua" và "Bảo vật của tinh thần dân tộc". Mỗi chuyên mục mở ra một phần không gian Tết của cung đình xưa, tái hiện những giá trị văn hóa đặc sắc.

 

Trong chuyên mục "Tết Hoàng Cung Huế", bạn sẽ được khám phá các lễ nghi, truyền thống đặc trưng của hoàng cung triều Nguyễn, những nghi thức mang đậm dấu ấn lịch sử như Lễ Ban sóc, Lễ Tiến xuân ngưu, Lễ Tế Giao, hay phong tục trồng cây Nêu. Những chi tiết này sẽ được tái hiện sinh động qua ngòi bút của tác giả, mang đến một bức tranh hoàn chỉnh về không khí Tết trong cung đình.

 

Nếu bạn yêu thích thi ca, chuyên mục "Tết & mùa xuân trong thơ vua" sẽ là một lựa chọn thú vị, với những bài thơ Tết của các vị vua triều Nguyễn như bài thơ Tết của vua Thiệu Trị, cùng những kiến thức bổ ích về ẩm thực Tết thời kỳ này, đặc biệt qua sách thơ "Thực phổ bách biên". Cuối cùng, chuyên mục "Bảo vật của tinh thần dân tộc" sẽ đưa bạn khám phá những hiện vật biểu tượng của cung đình nhà Nguyễn, những bảo vật thể hiện sự huy hoàng của một thời đại đã đi qua trong dòng chảy của lịch sử.

 

5. Lịch sử và văn hóa Việt Nam - Từ góc nhìn đổi - Nguyễn Thừa Hỷ 

 

Lịch sử Việt Nam từ nguyên thủy đến nay có thể được nhìn nhận như một chuỗi các hệ hình lịch sử có kích thước khác nhau, trong đó mỗi hệ hình lại chứa đựng những tiểu hệ hình riêng biệt. Những hệ hình lịch sử chính, tương ứng với các thời kỳ lớn, bao gồm nguyên thủy, cổ đại, trung đại, cận đại và hiện đại. Tuy nhiên, giới học giả vẫn còn tranh luận về việc phân chia rạch ròi giữa các thời kỳ này.

 

Cuốn sách này tập trung vào ba hệ hình chính, mỗi hệ hình gắn liền với các thể chế chính trị đặc thù: hệ hình quân chủ quan liêu trong thời kỳ trung đại, hệ hình thuộc địa thực dân trong thời kỳ cận đại và hệ hình cộng hòa hậu thuộc địa trong thời kỳ hiện đại.

 

Trong quá trình phát triển, các hệ hình cũ và mới thường xuyên đan xen, chồng lấn lên nhau, tạo nên những giai đoạn chuyển tiếp, quá độ. Tuy nhiên, ở các thời kỳ thịnh vượng, những hệ hình này đã có khả năng tích hợp khá nhuần nhuyễn các yếu tố đối lập, tạo nên một bản sắc dân tộc riêng biệt, phản ánh sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại.

 

6. Tiếng Việt, văn Việt, người Việt - Cao Xuân Hạo 

 

Cao Xuân Hạo, giống như Phan Kế Bính, là một học giả sâu sắc và có cá tính mạnh mẽ. Những phát ngôn của ông thường rất rõ ràng, dứt khoát và hiếm khi nào ông chọn lối trung dung hay đi theo xu hướng của số đông.

 

Khác với Đi tìm bản sắc tiếng Việt, cuốn sách về văn hóa Việt Nam này tiếp cận vấn đề một cách tự nhiên và ngẫu hứng hơn, với nội dung được trình bày bằng văn phong dễ hiểu. Đặc biệt, để giúp người đọc mới bắt đầu không bị lạc vào "ma trận" của ngôn ngữ học, tác giả đã khéo léo giải thích các thuật ngữ chuyên môn như cấu trúc đề thuyết, vị từ, câu ngôn hành... ngay từ chương đầu tiên.

 

Cao Xuân Hạo nhiều lần chỉ ra những sai sót trong tiếng Việt hiện đại. Tuy nhiên, những sai sót này lại được số đông chấp nhận và dần dần trở thành cái "đúng" theo cách hiểu mới, điều này phản ánh sự tiến hóa của ngôn ngữ – một hiện tượng phổ biến trong mọi ngôn ngữ. Dĩ nhiên, cuốn sách không yêu cầu người đọc phải chấp nhận tuyệt đối các quan điểm đã được trình bày mà chỉ muốn gợi mở những luồng suy nghĩ mới, khuyến khích độc giả tự do suy ngẫm và tìm ra quan điểm của chính mình.

 

Với những cuốn sách về văn hóa Việt Nam được đề cập trong bài viết, bạn sẽ có cơ hội nhìn nhận một cách sâu sắc và toàn diện về những giá trị di sản, tinh thần và bản sắc dân tộc Việt. Việc đọc và tìm hiểu những tác phẩm này sẽ không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa Việt mà còn khơi dậy niềm tự hào dân tộc. Hãy bắt đầu hành trình tìm hiểu văn hóa Việt Nam qua những trang sách đầy thú vị và bổ ích này bạn nhé!

 

Bài viết thuộc bản quyền của Waka, mọi chia sẻ vui lòng để nguồn, Waka xin cảm ơn bạn đọc! 

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào độc giả vui lòng liên hệ qua:

- Zalo: https://zalo.me/waka40 hoặc truy cập vào website https://waka.vn/ và nhấn vào biểu tượng Zalo ở góc phải bên dưới màn hình.

- Hotline: 08.777.36.289 

- Fanpage: https://www.facebook.com/thuvienebookwaka  

- Hòm thư: support@waka.vn