Đại tá Đinh Thế Văn: người chỉ huy “vượt nửa góc” giữa bầu trời Hà Nội

Tuổi trẻ từ làng rối nước đến chiến trường

Đinh Thế Văn sinh năm 1938 tại làng rối nước Đào Thục, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội—một không gian văn hóa truyền thống đã ảnh hưởng sâu đậm đến nhân cách và lựa chọn của ông. 16 tuổi, thân hình nhỏ, đang học dở lớp 5, ông xung phong nhập ngũ, rồi tham gia Thanh niên xung phong mở đường Lạng Sơn–Cao Bằng trước khi chính thức vào quân đội. 

Tinh thần ham học giúp ông nhanh chóng bù đắp tri thức: học bổ túc văn hóa, tiếp cận vô tuyến điện; nền tảng kỹ thuật này sau trở thành “vũ khí mềm” quan trọng khi ông bước vào trận địa tên lửa phòng không. 

Đại tá Đinh Thế Văn bồi hồi xúc động kể lại những trận chiến sinh tử (ảnh sưu tầm)

Đứng chân Chèm – “vành thép” bảo vệ trung tâm đầu não

Năm 1971, Đinh Thế Văn được bổ nhiệm Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 77, đơn vị đứng chân tại trận địa Chèm (nay thuộc phường Thụy Phương, quận Bắc Từ Liêm). Nhiệm vụ: bảo vệ khu Trung ương, Lăng Bác, Đài Tiếng nói Việt Nam, Nhà máy Điện Yên Phụ và nhiều mục tiêu trọng yếu của Hà Nội. 

Sáng tạo chiến thuật “vượt nửa góc”

Trước đối thủ trang bị mạnh, bay cao, gây nhiễu dày đặc, Tiểu đoàn 77 dưới quyền Đinh Thế Văn đã sáng tạo, triển khai cách đánh “vượt nửa góc”—phối hợp điều khiển, đo đạc mục tiêu để dẫn bắn ở góc đón tối ưu khi B-52 vào “cửa chết”. Phương pháp này đòi hỏi bản lĩnh của kíp trắc thủ, khả năng khắc chế nhiễu điện tử và tổ chức hỏa lực cực kỳ chính xác. 

Trong 12 ngày đêm (18–30/12/1972), Tiểu đoàn 77 đã đánh 18 trận, nhiều lần bắt mục tiêu theo “vượt nửa góc”, góp phần trực tiếp bắn rơi 4 B-52—một trong những thành tích nổi bật nhất của lực lượng tên lửa Hà Nội. 

Khoảnh khắc quyết định trên bầu trời Hà Nội

Từ 16:30 ngày 18/12/1972, Tiểu đoàn 77 bước vào trạng thái đánh B-52 theo các hướng dự kiến (tây nam lên, tây bắc xuống). Trong điều kiện chế áp điện tử khốc liệt và nguy cơ tên lửa chống bức xạ Shrike, các kíp chiến đấu của tiểu đoàn vẫn kiên định quy trình “bật–tắt radar linh hoạt, phát–kích đúng thời”, giữ bí mật đội hình và “khóa chết” mục tiêu khi vào thông số hiệu quả nhất. Kết quả chiến đấu của đơn vị đã khẳng định tính đúng đắn của nghệ thuật tác chiến phòng không Việt Nam ở tầm hiệp đồng chiến dịch. 

Kíp chiến đấu Tiểu đoàn 77, Trung đoàn 257, Sư đoàn 361 trong Chiến dịch “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” năm 1972 (Ảnh tư liệu)

Ghi nhận, tưởng thưởng và bước đường tiếp theo

Với chiến công xuất sắc, Tiểu đoàn 77 được phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” sau chiến dịch. Bản thân Đinh Thế Văn tiếp tục được tin tưởng giao nhiệm vụ cao hơn trong đơn vị; các tư liệu chính thống ghi nhận ông là một “người chỉ huy tài ba”, kết hợp vững chắc giữa kỹ–chiến thuật và công tác xây dựng đơn vị. 

Từ người lính trận địa đến “người kể chuyện” bằng rối nước

 Khi tiếng súng lắng lại, người tiểu đoàn trưởng năm xưa trở về Đào Thục và góp phần hồi sinh phường rối nước của quê hương. Ông viết kịch bản, dàn dựng các tích trò về “12 ngày đêm”, để “kể chuyện Hà Nội chiến thắng B-52” bằng ngôn ngữ sân khấu dân gian—cách ông tri ân đồng đội, truyền lửa cho thế hệ sau và “chuyển hóa” trải nghiệm chiến tranh thành giá trị văn hóa. 

Đại tá Đinh Thế Văn bồi hồi mong muốn cuốn sách sắp ra mới sẽ truyền lửa truyền động lực cho thế hệ mai sau

Di sản quân sự và văn hóa 

• Di sản quân sự: Đinh Thế Văn góp phần hoàn thiện cách đánh B-52 trong điều kiện địch gây nhiễu nặng, để lại bài học về hiệp đồng–kỷ luật–sáng tạo cho lực lượng phòng không hiện đại. 
• Di sản văn hóa: bằng rối nước, ông giúp lịch sử “sống” trong trí nhớ cộng đồng; Đào Thục từ lâu là địa chỉ văn hóa đặc sắc của Hà Nội, tiếp nối bản sắc trong đời sống đương đại. 
• Di sản đặc biệt là con người, ông nói người lính cụ Hồ chính là di sản của gia đình và dân tộc. Với nhiệm vụ sinh ra bảo vệ tổ quốc và nhân dân, lấy dân làm gốc, lấy dân làm trung tâm. 
  

Kết luận

Từ chàng trai làng rối nước “nhẹ cân” năm nào đến vị tiểu đoàn trưởng kiên cường giữa mưa bom, rồi trở thành “người kể chuyện chiến tranh” bằng nghệ thuật dân gian—Đại tá, Anh hùng LLVTND Đinh Thế Văn là một lát cắt đẹp của chân dung người lính Việt Nam thời hiện đại: bản lĩnh trong chiến đấu, trí tuệ trong sáng tạo, khiêm nhường trong đời thường. Chiến công của ông và Tiểu đoàn 77 không chỉ góp phần làm nên chiến thắng lịch sử trên bầu trời Hà Nội, mà còn nhắc chúng ta rằng sức mạnh của một dân tộc bắt nguồn từ ý chí, tri thức và văn hóa.